Marie Curie est devenue la première femme à remporter un prix Nobel et la première personne – homme ou femme – à remporter le prix deux fois. Avec son mari Pierre Curie, les efforts de Marie ont conduit à la découverte du polonium et du radium et, après la mort de Pierre, au développement ultérieur des rayons X. Le célèbre scientifique est décédé en 1934 d’une anémie aplasique probablement causée par une exposition aux radiations.
Découvertes
Curie a découvert la radioactivité et, avec son mari Pierre, les éléments radioactifs polonium et radium en travaillant avec le minéral pechblende. Elle a également défendu le développement des rayons X après la mort de Pierre.
Prix Nobel
Curie a remporté deux prix Nobel, de physique en 1903 et de chimie en 1911. Elle a été la première femme à remporter un prix Nobel ainsi que la première personne – homme ou femme – à remporter deux fois le prestigieux prix. Elle reste la seule personne à être honorée pour ses réalisations dans deux sciences distinctes.
Curie a reçu le prix Nobel de physique en 1903, avec son mari et Henri Becquerel, pour leurs travaux sur la radioactivité. Avec leur victoire, les Curies ont développé une réputation internationale pour leurs efforts scientifiques et ils ont utilisé leur prix en argent pour poursuivre leurs recherches.
En 1911, Curie remporte son deuxième prix Nobel, cette fois de chimie, pour sa découverte du radium et du polonium. Alors qu’elle a reçu le prix seule, elle a partagé l’honneur conjointement avec son défunt mari lors de sa conférence d’acceptation.
À cette époque, Curie s’est joint à d’autres scientifiques célèbres, dont Albert Einstein et Max Planck, pour assister au premier congrès Solvay en physique et discuter des nombreuses découvertes révolutionnaires dans leur domaine.
Comment Marie Curie est-elle morte?
Curie est décédé le 4 juillet 1934 d’une anémie aplasique, qui serait causée par une exposition prolongée aux radiations.
Elle était connue pour transporter des tubes à essai de radium dans la poche de sa blouse de laboratoire. Ses nombreuses années de travail avec des matières radioactives ont nui à sa santé.
Իր մայրենի լեզուն վատ իմացողը կես մարդ է, չիմացողը՝ թշվառ, ծառից ընկած մի տերև, որ տատանվում է ամեն մի պատահական քամուց:
Ստեփան Զորյան
Եվ իսկապես, ինչքա՞ն ճիշտ են ասված այս խոսքերը։ Իրոք որ մարդուն շատ հեշտ է մոլորեցնել, եթե լիարժեք չի տիրապետում իր ազգային արժեքներին և չգիտի դրանց մասին։ Մենք այն քչերից և հատուկ ժողովուրդներից ենք, որ ունենք մեր առանձին այբուբենը, որն աշխարհում ուրիշ ոչ մի ազգ չի օգտագործում։ Դա իրոք գովելի և հպարտանալու փաստ է։
Սակայն պետք է նաև հիշել, որ պարծենալուց առաջ պետք է գոնե որոշ չափով տիրապետես քո մայրենի լեզվին։ Մանավանդ, որ խոսքը գնում է հայոց լեզվի մասին։ Ինչքա՜ն բարդ, բայց միևնույն ժամանակ խորհրդավոր լեզու է։ Առօրյայում այն օգտագործելիս մենք չենք էլ նկատում՝ ինչ յուրահատուկ ու հարուստ է մեր լեզուն և ինչքան ճյուղավորումներ ունի։ Սա իրոք այնպիսի մի ժառանգություն է, որ աշխարհում շատ փոքրաթիվ ժողովուրդների է հաջողվում ունենալ։ Եվ քանի մեզ այդ առիթը տրված է՝ ունենալ այդքան հարուստ ու ճյուղավորված լեզու, ես կողմ եմ այն պնդմանը, որ յուրաքանչյուր հայ պետք է լիարժեք իմանա իր մայրենի լեզուն։
Արդյո՞ք գեղեցիկ չէ մեր լեզուն։ Արդյո՞ք այլ լեզուներից փոխառված բառերի հայերեն տարբերակները նույնքան ականջահաճո չեն հնչում։ Եթե այո, ապա ինչու՞ չօգտագործել և չզարգացնել լեզուն։ Ինչու՞ չհրաժարվել խոսքում օտարալեզու բառերի օգտագործումից և գրել միայն հայատառ՝ անկախ տեքստի բովանդակությունից և ոլորտից։
Իսկ բարբառներն արդեն այլ հարց է, որն ավելի խորն է ճյուղավորվում՝ առանձնանալով բուն լեզվից։ Պատկերացրեք՝ հայկական բնակավայրերում և գաղութներում գոյություն ունեն մոտ 60 բարբառներ։ Հասկանու՞մ եք, թե դա ինչ ահռելի թիվ է մի լեզվի համար։ Եվ ցավով եմ հայտնում, որ ներկայումս այդ բարբառների կրողների քանակի խիստ նվազում կա։ Ուստի՝ ի՞նչ կարող ենք անել, արդյո՞ք կարող ենք պահպանել մեր այդ բազմադարյա հարստությունները, ի՞նչ արդիական մեթոդներ կարող ենք կիրառել կամ, առհասարակ, մեզ անհրաժե՞շտ են արդյոք այդ բարբառները։
Հենց այս հարցերի պատասխանը ստանալու ակնկալիքով հանդիպեցինք բանագետ, ազգագրագետ, գիտաշխատող և պարզապես շատ հետաքրքիր մարդու՝ Հակոբ Չոլաքյանի հետ։ Այս հանդիպումը շատ սպասված էր հատկապես ինձ համար, քանի որ մայրիկս եղել է հենց նրա ակտիվ ուսանողուհիներից և հաճախակի է հիշում նրան, պատմում նրա դասախոսությունների մասին, հետաքրքիր դրվագներ նրա դասերից և միշտ նշում էր, թե ինչքան հետաքրքիր էին անցնում նրա վարած դասախոսությունները։ Այս ամենից հետո, ինձ միայն մնում էր ավելի խորը ուսումնասիրել պարոն Չոլաքյանի գործունեությունը և արդեն պատրաստած հարցերով գնալ հանդիպման։
Պետք է ասեմ, որ տպավորություններս բառերով նկարագրելը շատ դժվար է։ Ես ուղղակի չէի պատկերացնում, որ դասախոսությունն այսքան ինտերակտիվ, հետաքրքիր և թեթև է անցնելու։ Ես շատ տպավորված եմ այդ մարդու խոսքից, հետաքրքիր զրույց վարելու իր յուրահատուկ մեթոդներից։ Նա շուրջ մեկ ու կես ժամ լսարանի ուշադրությունը գրաված պահեց, հաճախակի շփվում էր երեխաների հետ, ուսուցիչների հետ քննարկում ծավալում տարբեր հետաքրքիր թեմաների շուրջ։ Ընթացքում նաև ներկայացան բարբառակիր սովորողները՝ յուրաքանչյուրն իր գեղեցիկ բարբառով և մի փոքր անդրադարձան իրենց ընատնեկան արմատներին։
Կարծում եմ՝ պետք չէ ավելորդ անգամ նշել, թե ինչ հատքրքիր ու լավ թեմա էր ընտրված հանդիպման համար և ինչքան լավ ծավալվեց այդ զրույցը՝ շնորհիվ պարոն Չոլաքյանի։ Խոսեց լեզվական տարբեր հիմնախնդիրներից, օտար լեզուների ազդեցությունից,արևելահայերենի ու արևմտահայերենի առանձնահատկություններից, լեզվի տերմինաբանության մեջ ծագած անվիճելի հարցերին։ Եվ ամբողջ զրույցն ուղեկցվում էր շատ հետաքրքրաշարժ մեջբերումներվ․ պարոն Չոլաքյանի երիտասարդության տարիներից ուշագրավ և հաճելի դրվագներ, գեղեցիկ պատմություններ և այս ամենը հետապնդում էր մեկ գլխավոր նպատակ․ բարբառները մեր ժողովրդի հարստությունն են, ուստի մենք պետք է ձեռնարկենք ամեն մեթոդ, ամեն մի արդիական միջոց, որ կանխենք այդ գեղեցկության կորուստը մեր լեզվից։
Իսկապես որ, մենք պետք է գնահատենք և տեղ տանք այն մեծ գանձերին, որոնք մեզ պարգևել են մեր նախնիները, զարգացնենք դրանք ու տարածենք, ոչ թե մատնենք անուշադրության և թողնենք, որ աստիճանաբար վերանան մեր լեզվից։ Յուրաքանչյուրս էլ կարող ենք մեր ներդրումն ունենալ մեր մայրենի լեզվի և այդքան հարազատ բարբառների պահպանման մեջ։ Միայն մնում է գիտակցել, որ յուրաքանչյուրիս դերը կարևոր է այդ գործում։
Եվ լուսաբանումս ցանկանում եմ ավարտել պարոն Չոլաքյանի այդքան տպավորիչ խոսքով, որի մեջ մի ամբողջ իմաստ է թաքնված և այն լիովին սահմանում է լեզուների առանձնահատկությունն ու կարևորությունը․
Յուրաքանչյուր առանձին փոփոխություն լեզվի ճյուղերում՝ լինի դա արևմտահայերենում, թե արևելահայերենում, իրարից հեռվացնում և օտարացնում է դրանք։ Ուստի խուսափենք լեզվի ճյուղերում արդիական, չփոխկապակցված փոփոխություններ կատարելուց և խոսենք դրանց ավանդական, ընդունված տարբերակով։
Ընդունարանի աշխատակից: Հյուրանոց դյու Մուլեն, բարև Ձեզ: Հաճախորդ։ Բարև, պարոն, երկու հոգու համար նախատեսված ազատ սենյակ ունե՞ք՝ վաղը գիշերվա համար: Ընդունարանի աշխատակից։ Մե՞ ծ մահճակալով սենյակ եք ուզում, թե՞ փոքր: Հաճախորդ։ Մեծ մահճակալով, խնդրում եմ: Ընդունարանի աշխատակից։ Լավ, մենք ունենք լոգարանով եւ զուգարանով սենյակ՝ 62 եվրոյով: Հաճախորդ։ Նախաճաշը ներառվա՞ծ է: Ընդունարանի աշխատակից։ Ոչ, պարոն, նախաճաշը 8 եվրո է՝ մեկ անձի համար: Հաճախորդ: Շատ լավ: Ես վերցնում եմ սենյակը: Ընդունարանի աշխատակից: Ի՞նչ է Ձեր անունը: Հաճախորդ։ Անունս Մերսիեր է: Մ-Ե-Ր-Ս-Ի-Ե-Ր. Ընդունարանի աշխատակից։ Դուք կարո՞ղ եք ինձ ուղարկել ֆաքս կամ հաստատման փաստաթուղթ, խնդրում եմ։ Հաճախորդ: Իհարկե: Ես դա կանեմ անմիջապես:
Vocabulaire
un hôtel 3 étoiles-երեք աստղանի հյուրանոց
une chambre simple/double-մեկտեղանոց/երկտեղանոց սենյակ
une chambre à deux lits, avec un grand lit, avec salle de bains, douche, W.-C. séparés, avec vue sur la mer, la montagne-երկտեղանոց ննջասենյակ՝ մեծ մահճակալով, սանհանգույցով, ցնցուղով, առանձին զուգարաններով, տեսարանով դեպի ծով, սար
un fax-ֆաքս
un courriel de confirmation-հաստատման փաստաթուղթ
le petit-déjeuner est compris-նախաճաշը ներառված է
il y a de la place clans l’hôtel/l’hôtel est complet-հյուրանոցում տեղ կա/հյուրանոցը լիքն է
Արի Ագոփի Ուսումնական Բլոգ 