Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի Ավագ դպրոցում շարունակվում են այս ուստարվա մաս դարձած հետազոտական աշխատանքների պաշտպանությունները և այսօր ամբիոնի մոտ էին՝ պաշտպանելու իրենց հետազոտությունը, 11-րդ դասարանցիներ Հրաչ Ղալամքարյանը և Վահան Մանուչարյանը։ Ավագ դպրոցի ղեկավար Մարթա Ասատրյանի հետ ամիսներ շարունակ կատարած ծանր ու ծավալուն աշխատանքներից հետո նրանք լիարժեք պատրաստ էին ներկայացնելու իրենց հետաքրքիր հետազոտությունները հոծ լսարանի առաջ։ Պաշտպանությունը լսելու էին եկել դպրոցի բազում դասավանդողներ, սովորողներ, նախկին շրջանավարտներ, տուրիստական գործակալություններից հրավիրյալներ, կառավարման խորհրդի նախագահ Արամազդ Ղալամքարյանը և այլ հյուրեր։
Դահլիճը լի էր բազում հետաքրքրված մարդկանցով, ովքեր մեծ ակնկալիքներով սպասում էին հետազոտությունների արդյունքներին և աշակերտների խնդիրն էր բավարարել լսարանի սպասելիքները, ինչը նրանք լավագույնս արեցին։
Առաջինը ներկայացավ Վահան Մանուչարյանը, ով շատ հետաքրքիր ու մանրամասն հետազոտություն էր իրականացրել Հայաստանում զբոսաշրջության նախադրյալների ու հիմնախնդիրների վերաբերյալ։ Հետազոտությունը ղեկավարել էր Մարթա Ասատրյանը՝ որպես էկոլոգիայի ուսուցչուհի, իսկ գրախոսներն էին Լիլիթ Խաչատրյանը և Լևոն Միրզոյանը։ Պաշտպանության ընթացքում մանրամասն ներկայացվեց աշխատանքի ընթացքը, որն ընդգրկում էր աշխատանքնային պլանի կազմումը, տեղեկությունների ուսումնասիրումը, ոլորտի մասնագետների հետ հանդիպումն ու արդյունքների գնահատումը։
Վահան Մանուչարյանը հետազոտությունը սկսեց, ներկայացնելով Հայաստանում զբոսաշրջության խթանմանն ուղղված այսքան տարվա գործունեությունը, նախագծերը և արդյունքները, լսարանի ուշադրությունը հրավիրեց կազմած ստատիստիկաների վրա, որոնք ներկայացնում էին Հայաստանում զբոսաշրջության թվերի աճն ու նվազումը տարիների ընթացքում, այդ թվերի փոփոխման հիմնական պատճառներն ու հետևանքները։
Հանդիպելով ու զրուցելով ոլորտի մի շարք մասնագետների հետ՝ Վահանը կազմել էր Հայաստանում զբոսաշրջության զարգացման հիմնական նախադրյալները, որոնց մեջ մտնում են Հայաստանի մշակութային վայրերը, բնության տեսարժան վայրերը, արկածային զբոսաշրջությունը, առողջարանային ռեսուրսները և կրոնը՝ իր արժեքներով։ Հաջորդիվ, ներկայացնելով Հայստանում առկա զբոսաշրջության հիմնախնդիրները, Վահանը առաջարկեց իր լուծումները և զբոսաշրջությունը խթանելու իր մոտեցումները։ Անդրադարձավ նաև վերջին տարիներին Հայաստանում իրականացված այն միջազգային կարևոր միջոցառումները, որոնք պոտենցիալ են ունեցել զարգացնելու Հայաստանի զբոսաշրջությունը։
Եվ վերջում, ելույթ ունեցավ հետազոտության գրախոս Լևոն Միրզոյանը և արտահայտեց իր կարծիքը աշխատանքի վերաբերյալ, նշեց այն հիմնական կետերը, որոնց մասին նկատառումներ է արել և ընդահնուր առմամբ խոսեց հետազոտության արդյունքից։ Այնուհետև լսարանում հավաքվածները հայտնեցին իրենց ուրույն կարծիքը թեմայի վերաբերյալ և համաձայնեցին, որ Վահան Մանուչարյանը մանրակրկտորեն ուսումնասիրել է թեման և անդրադարձել Հայաստանի համար շատ կարևոր և արդիական հարցի։
Տնօրեն Մարթա Ասատրյանը ղեկավարել է մեկ այլ աշխատանք ևս՝ այս անգամ որպես դպրոցի ղեկավար։ Հետազոտությունը կատարել է Հրաչ Ղալամքարյանը, գրախոսել է կառավարման խորհրդի նախագահ Արամազդ Ղալամքարյանը, և թեման էր ճամփորդությամբ ուսուցման խնդիրները կրթահամալիրում։ Նույնպես շատ արդիական ու կարևոր թեմա և ոչ միայն կրթահամալիրի համար, այլև այն դպրոցների, ովքեր ուզում են կամ արդեն անցել են ճամփորդությամբ ուսուցման ծրագրի։ Հրաչը մանրամասն հետազոտել և ուսումնասիրել էր ողջ կրթահամալիրում ճամփորդությունների կազմակերպման ու իրականացման բոլոր քայլերին, այն ողջ ընթացքին, որն իրենից ենթադրում է նախապատրաստական աշխատանքներ բլոգում, ճամփորդության ուղղությունները, վայրերը, թեման, ղեկավարները և այլն։
Հետազոտության բովանդակությունը ներառում էր հարցման արդյունքները, ճամփորդությունների ցուցանիշների վերլուծությունները, հարցման արդյունքների գնահատումը, բլոգների ուսումնասիրություններն ու եզրակացությունը։ Հետազոտությունն իրականացնող Հրաչ Ղալամքարյանի նպատակն էր բացահայտել կրթահամալիրում ճամփորդությունների կազմակերպման արդի խնդիրներն ու ըստ դրանց՝ առաջարկել հնարավոր լուծումներ։
Աշխատանքի պաշտպանության ընթացքում Հրաչը լսարանին ներկայացրեց կրթահամալիրում իրականացրած հարցման արդյունքները, դրանցից արված հետևությունները և ընդհանուր պատկերը։ Պաշտպանությունից պարզ դարձավ, որ Հրաչը մանրամասն ուսումնասիրել է ինչպես դասավանդողների, այնպես էլ սովորողների բլոգները, կազմել վիճակագրության արդյունքները, ունեցել է զրույցներ կրթահամալիրի տնօրինության հետ տվյալ թեմայի շուրջ և ամփոփելով՝ վերլուծել ու գնահատել հետազոտությունից ստացված արդյունքները։ Այս բոլոր քայլերը կատարելուց հետո ստացվեց մի պատկեր, որտեղ մանրամասն արտահայտված է կրթահամալիրում ճամփորդությունների կազմակերպման հիմնական խնդիրները և առաջարկվող լուծումները։
Պաշտպանությունը լավագույնս ներկայացնելուց հետո, ելույթ ունեցավ գրախոս Արամազդ Ղալամքարյանը և նշեց մի քանի դատողություններ և շտկումներ, որ իր կարծիքով պետք է լրացվեն։ Նշեց, որ արծարծվող թեման շատ արդիական է և, որ մնացած դպրոցների համար նույնպես կարող է լավ օրինակ ծառայել կատարված հետազոտությունը և վերջում հավելեց, որ աշխատանքը կարող է լինել շարունակելի, թերևս բազում հարցեր կան, որոնց նույնպես կարելի է անդրադառնալ։
Ամփոփելով երկու հետազոտությունները, ասեմ, որ երկու թեմաներն էլ հավասարապես կարևոր էին ու հետաքրքիր, ինչպես նաև արդիական՝ երկրի ներկայիս դրության համար։ Աշխատանքների ընթացքը տեսնելով՝ կարելի էր վստահորեն ասել, որ արդյունքները միանշանակ լավ էին լինելու, ինչում դահլիճը համոզվեց, երբ ներկայացվեցին եզրակացությունն ու ընդհանուր արդյունքները։ Պարզորեն տեսանելի էր, որ երկու սովորողներն էլ ծավալուն ու բարդ աշխատանք էին տարել, մանրակրկտորեն ուսումնասիրել ամեն մի նյութ և լավագույնս ձևավորել հետազոտության վերջնական պատկերը։ Եվ այս ամենը հասել է իր վերջնական արդյունքին դպրոցի ղեկավար Մարթա Ասատրյանի մեծ օժանդակությամբ ու աջակցությամբ։
Ուստի ևս մեկ անգամ համոզվեցինք, որ հետազոտական աշխատանքները շատ ավելին են, քան սովորողների ուսումնական տարվա բաղկացուցիչ։ Հենց այսպիսի մի աշխատանքը կարող է ճանապարհ բացել մեծ փոփոխությունների և բարեփոխումների, կարող է հուշում և օգնություն հանդիսանալ համապատասխան մարմինների համար՝ բարենորոգելու և վերանայելու այս կամ այն խնդիրն ու դրան ուղղված աշխատանքները։ Այսպիսով՝ լիարժեք և չափորոշիչներին համապատասխան իրականացվող հետազոտությունները դառնում են կրթահամալիրի կյանքի անբաժանելի մասը և սովորողները տեսանելի օրինակով ավելի վարպետորեն ու լրջորեն են մոտենում հետազոտական աշխատանքներին։
Արի Ագոփի Ուսումնական Բլոգ 