Պետական կարգը
Հայոց գահին Արշակունիների հաստատումով և ժամանակի ընթացքում ժառանգական արքայատոհմ դառնալով՝ հայոց օետական համակարգը շարունակեց հայկական պետականության՝ հազարամյակների խորքից եկող ավանդույթները։ Պետական կարգը շարունակում էր մնալ միապետական։ Երկրի կառավարման բուրգը գլխավորում էր թագավորը, որի իշխանությունն անսահմանափակ էր։ Հայոց արքային էին ենթարկվում արքունի գործակալությունները, որոնց միջոցով նա կառավարում էր երկրի տնտեսությունը և շինարարությունը, ռազմական պաշտպանությունը, դատական և այլ բնագավառների վերաբերող գործերը։
Տնտեսության զարգացումը։ Բնակչությունը, քաղաքները և գյուղական բնակավայրերը
Արշակունիների գահակալման առաջին հարյուրամյակները նշանվորվեցին տնտեսության վերելքով ։ Նշանակալից տեղաշարժեր եղան Տրդատ 1-ին, Սանատրուկ րև Վաղարշ թագավորների օրոք։
Տրդատ 1-ինը շինարարական մեծ աշխատանքներ էր կատարել՝ զարկ տալով հատկապես քաղաքային և տաճարային տնտեսությունների զարգացմանը։ Դրա վկայություններն են հռոմեացիների կողմից ավերված Արտաշատի վերականգնումը, հնուց գոյություն ունեցող Գառնի ամրոցում շինարարական աշխատանքները և հատկապես Արեգակի տաճարի կառուցումը, ինչի մասին վկայում է Գառնիում Տրդատի թողած հունական արձանագրությունը։
Սանատրուկ արքայի օրոք մեծ ուշադրություն էր դարձվում առևտրական կապերի զարգացմանը։ Հայաստանն արտաքին աշխարհի հետ կապող մայրուղու վրա կառուցված Մծուրք քաղաքն այդ մասին է վկայում։ Նմանապես քաղաքաշինության մեծագույն վաստակ ունի հայոց արքա Վաղարշ 1-ինը, որը հիմնեց Վաղարշապատ մայրաքաղաքը։ Վաղարշապատի կառուցումը շարունակվեց նաև հետագայում։ Միևնույն ժամանակ հինավուրց Արտաշատը շարունակում էր մնալ որպես մայրաքաղաք։ Հայաստանի մյուս մայրաքաղաքներից շատերը՝ Վան, Երվանդաշատ, Զարեհավան, Զարիշատ, Արճեշ, Նախիջևան և այլն, պահպանում էին իրենց տնտեսական, մշակութային և արհեստների կենտրոն լինելու նշանակությունը։
Հայաստանը պահպանում է իր ազգաբնակչության միատարր ժողովրդական կազմը։ Միջազգային ասպարեզում առևտրական և մշակութային շփումները փոխհարստացնում էին մշակութային կյանքը։ Քաղաքներում՝ հայկական բնակչության կողքին, օտարների առանձին խմբեր էին (հույներ, ասորիներ, իրանցիներ և այլն) ապրում, որոնք հիմնականում զբաղվում էին առևտրով։ Խաղաղ ժամանակաշրջաններում քաղաքային կյանքը բնորոշվում էր մշակութային և առևտրատնտեսական վերելքով։
Հայաստանում զարգացած էր գյուղատնտեսությունը (երկրագործություն, այգեգործություն, մեղվաբուծություն, անասնապահություն և այլն)։ Բնակչության մեծ մասն ապրում էր գյուղերում, որտեղ հիմնականում պահպանվում էր համայնքային կյանքը։