Մերլոու Մոսս․ նկարիչ, ով քառակուսիներով պատկերում էր բնությունը, մաթեմատիկան և կյանքի էությունը

Ո՞վ է Մերլոու Մոսսը

Բրիտանացի նկարիչ Մերլոու Մոսսը ծնվել է 1889 թ․ Լոնդոնում։ Մանուկ հասակից Մերլոուն շատ ստեղծագործ էր և հետաքրքրվում էր արվեստի տարբեր ճյուղերով, այդ թվում՝ երաժշտությամբ, բալետով, ստեղծագործական շարադրանքով, արվեստով և ճարտարապետությամբ։ Երկու՝ Լոնդոնի և Քորնուոլի արվեստի դպրոցներում սովորելուց հետո, Մերլոուն 1927 թ․ տեղափոխվում է Ֆրանսիա։ Եվ հենց այնտեղ Մոսսը հանդես է գալիս որպես Փարիզի հուզիչ և ժամանակակից ձայնային տվյալներով արտիստ։

Դեղին, սև և սպիտակ, 1949

Բայց իրականում Մերլոուն տղա՞ էր, թե՞ աղջիկ

Վստահորեն ասել չենք կարող։ Մեզ հայտնի է, որ Մերլոուն սիրում էր իր անունը, ինչը նա ինքն էր ընտրել։ Սա հատուկ է շատ արտիստներին և ԼԳԲՏ համայնքի ներկայացուցիչներին, որովհետև դա օգնում է նրանց ասել աշխարհին՝ ով են նրանք իրականում և ինչպես են ուզում հասկացվել։

Էական է, որ Մերլոուն ո՛չ արական անուն է, ո՛չ էլ իգական։ Նկարիչը սիրում էր հագնվել շատ թատերական, առնական ոճով և ուներ շատ կարճ մազի կտրվածք, ինչն այդ ժամանակ հազվադեպ բան էր, սակայն Մերլոուի գործընկեր Նեթթին իր նամակներում Մերլոուին նկարագրելիս օգտագործում էր իգական դերանուններ։

Շատ հետաքրքիր է՝ փորձել նկարագրել պատմությունից այնպիսի կերպարների, ինչպիսին Մերլոուն է, որովհետև այժմ մենք սեռերը նկարագրելու համար բազմաթիվ տերմիններ ունենք, որոնք այդ ժամանակ գոյություն չունեին Բրիտանիայում։ Գուցե նա այժմ համարվեր տրանսգենդեր, եթե ողջ լիներ, ինչը նշանակում է, որ քո սեռը տարբեր է դրանից, ինչ ենթադրել են բժիշկներն ու մանկաբարձները քո ծնվելու ժամանակ։ Կամ լիներ չեզոք, ինչը նշանակում է, որ տղա և աղջիկ բառերը քեզ չեն բնութագրում։

Հավասարակշռված պատկերներ գրանիտի վրա, 1956-57

Ինչպիսի արվեստի ներկայացուցիչ էր Մերլոու Մոսսը

Մերլոուն հիմնականում նկարում էր կտավներ և պատրաստում քանդակներ, ինչպիսիք են գեղեցիկ բրոնզը և գրանիտը՝ ներկայացված վերևի նկարում։ Նա “Աբստրակցիայի ստեղծում” անվամբ խբի անդամ էր, որոնք իրենց արվեստը չէին փորձում նմանեցնել “իրական” մարդկանց կամ առարկաների։ Նրանք սիրում էին ստեղծել այնպիսի բաներ, որոնք պատկերելը դժվար էր։

Պատկերացրեք՝ փորձում եք նկարել հուզմունքի զգացումը։ Կամ էլեկտրականությունը։ Կամ օրինակ ապագան։ Մեզնից յուրաքանչյուրն այս բաները տարբեր կերպ է պատկերացնում, այնպես որ միշտ չէ, որ կարող եք դրանք պատկերել պարզունակ ձևով։ Մերլոուն սիրում էր մաթեմատիկան և առօրյա աշխարհն աբստրակտ ոճում ներկայացնելու համար օգտագործում էր հիմնական կաղապարներ, գծեր և գունավոր բլոկներ։

Չվերնագրված (Սպիտակ, սև, կապույտ և դեղին) 1954

Իսկ ինչի՞ մասին են քառակուսիներով լի այդ նկարները

Շատ բաների․ տիեզերքի, մարդկանց, մեքենաների, բնության։ Մերլոուն քիչ էր հետաքրքրվում գեղապատկեր արվեստով և նախընտրում էր ուսումնասիրել այն պատկերներն ու շարժումները, որոնք կազմում են այն ամենն, ինչ մեզ իրական է թվում։ Որովհետև, եթե մտածենք, մաթեմատիկան, պատկերներն ու գծերն ամենուր են բնության մեջ․ բյուրեղների և ձյան փաթիլների նախշերից մինչև սարդոստայնի ցանցը կամ անտեսանելի ձայնային ալիքները։

Մերլոուին հետաքրքրում էր այն հարցը, թե արդյոք մարդիկ բնության մի մասնի՞կն են, թե՞ գոյություն ունեն դրանից դուրս։ Հավանաբար նախշերի պատրաստումը մեզ համար ընդհանրական բան է բնության հետ․ բյուրեղների, սարդերի և ձյան փաթիլների։ Ի՞նչ եք կարծում։ Արդյո՞ք ստեղծագործելն այս հարցի ուսումնասիրման լավ միջոց կարող է հանդիսանալ։

Երկրաչափական քանդակ, 1956-58

Հետաքրքիր է, չէ՞։ Բայց ինչու՞ դուք նախկինում Մերլոու Մոսսի մասին լսած չկաք

Մոսսն իր մեծամասշտաբ ցուցահանդեսների մեծ մասն անցկացնում էր Փարիզում, որտեղ իր նկարչական ոճն ավելի հանրաճանաչ էր։ Այնուամենայնիվ, ինչպե՞ս կարող էր Մոսսի նման կարևոր նկարիչը չընդգրկվել Բրիտանիայի պատմության մեջ։

Ցավոք, պատերազմը մեծ դեր է խաղացել այս հարցում։ Մերլոուն հրեա էր և իր ապահովության համար պետք է լքեր Փարիզը, երբ սկսվեց Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմը։ Նա իր արվեստի մեծ մասը թողեց այնտեղ, և դրանք ոչնչացվեցին։ Ներկայումս, նրա պահպանված աշխատանքները հաճախ շփոթվում են ուրիշ նկարիչների գործերի հետ։ Այժմ նայեք ներքևում երկու նկարներին։ Դրանից մեկը նկարել է Մոսսը, մյուսը՝ նրա ընկեր Մոնդրիանը։ Տեսնու՞մ եք նմանությունները։ Իսկ տարբերությունները՞։

Mondrian painting of geometric shapes
Մոնդրիանի գործը, 1935
Painting of red, blue, yellow and white geometric shapes
Մերլոու Մոսսի գործը, 1957-58

1940 թվականին Փարիզից հեռանալուց հետո, նկարիչը տեղափոխվում է Քորնուոլի Լամորնա գյուղ։ Չնայած Մերլոուը լավ հարևան էր (ով Սուրբ ծնունդին գյուղի բոլոր երեխաներին նվերներ էր գնում), երբ նա նամակներ էր գրում մոտակայքում բնակվող ուրիշ արվեստագետներին, դրանք անպատասխան էին մնում։ Անպատասխան էին մնում անգամ թեյի հրավերները։ Սա հավանաբար նրանից էր, որ Մերլոուի կենցաղն ու ապրելակերպը չէր համապատասխանում հասարակության ստանդարտներին։ Մնացածից տարբերվող պատկերներ նկարելու, տղամարդկային տաբատներ և ժիլետներ հագնելու պատճառով Մերլոուն համարվեց հասարակությունից առանձին մարդ։ Մերլոուն յուրահատուկ անհատականություն ուներ և չէր վախենում նոր գաղափարներից։ Մարդկանց մի մասին սա դուր էր գալիս, մյուսները պայքարում էին դրա դեմ, և հնարավոր է, որ հենց դա ստիպեց մարդկանց՝ անարդար վարվել Մերլոուի հետ։

Մի վերջին կարևոր բան է մնացել իմանալու

Կարծում եմ, այս ամենը լսելուց հետո, դուք շատ մեծ ցանկություն ունեք տեսնելու Մերլոու Մոսսին իրականում։ Դե ինչ, պատրա՞ստ եք․․․

Մերլոու Մոսս, 1940թ․

Ահա և նա։ Պատկերացնու՞մ եք, թե ինչքան խիզախ պետք է լինել՝ այսպիսի յուրահատուկ և թատերական տեսք ունենալու համար, այն էլ 1940 թվականին՝ փոքր քաղաքում։

Մյուս անգամ, երբ Դուք լավ տեսք կունենաք Ձեր սիրելի հագուստով, մտածեք Մերլոու Մոսսի մասին․ ժամանակակից նկարչի, ով շատ շքեղ տեսք ուներ ձիավարության տաբատով և բարձր օձիքով վերնաշապիկով:

Բնագիր հոդվածը կարդացեք այստեղ

18/10/22

Խմբագրում

Հայաստանի կոմպոզիտորների միության 90-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսում, որը բացվեց հոկտեմբերի 7-ին` Երևանի մետրոպոլիտենի «Երիտասարդական» կայարանում, ներկայացված արխիվային լուսանկարների, փաստաթղթերի միջոցով հնարավոր է ծանոթանալ միության ստեղծման, վարչական շենքի, Դիլիջանի` Էդվարդ Միրզոյանի անվան կոմպոզիտորների ստեղծագործական տան համալիրի կառուցման պատմությանը,  համերգներին և այլ կարևոր իրադարձությունների:

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ Կոմպոզիտորների միության նախագահ Արամ Սաթյանը միությունը համեմատեց 90-ամյա «երիտասարդի» հետ՝ նշելով, որ հենց դա է պատճառներից մեկը, որ հոբելյանական ցուցահանդեսը բացվում է «Երիտասարդական» կայարանում: Նրա խոսքով՝ մարդիկ պետք է ճանաչեն հայ անվանի կոմպոզիտորներին և երիտասարդ ստեղծագործողներին, որոնց գործերը հնչում են ամբողջ աշխարհում, իսկ ցուցադրությունը կարող է նպաստել նրանց ճանաչմանը Հայաստանում:

«Կոմպոզիտորները ստեղծագործում են հանուն հայրենիքի, գրում են երգեր, սիմֆոնիկ մեծակտավ գործեր հանուն հայրենիքի: Մեր  զենքը մեր երաժշտությունն է, որն այսօր ուղղորդում է քաղաքացիներին առաջ գնալու,  հավատալու, իսկ երաժշտության մեջ պետք է  լինի դրական հույզ: Երաժշտության մեջ արտահայտվում է և՛ այսօրը, և՛ հետագան», -ընդգծեց Սաթյանը:

Կոմպոզիտոր, միության համերգային կազմակերպչական բաժնի ղեկավար Էդմոնդ Մակարյանն էլ հիշեցրեց, որ հոբելյանական տարին հագեցած է եղել բազմաբովանդակ միջոցառումներով, համերգային ծրագրերով, մրցույթներով: Ինչպես նաև կազմակերպվել է փառատոն։ Նա շեշտեց, որ իրենց նպատակներից մեկը Դիլիջանի ստեղծագործական տունը վերակենդանացնելն է, վերակառուցելն ու նրան նոր շունչ տալը: Այդ նպատակով այնտեղ  մի շարք համերգներ են կազմակերպել, որոնք կշարունակվեն նաև հաջորդ տարի:

«Ներկայացված է 24 ցուցանմուշ, և ցուցահանդեսը կազմակերպվել է «Արվեստը մետրոյում» ծրագրի շրջանակում: Մետրոպոլիտենը ջանք չի խնայում, որ մեր սիրելի ուղևորները կայարանային համալիրում անցկացրած ժամանակն օգտագործեն ի նպաստ իրենց՝ ծանոթանալով հետաքրքիր ցուցանմուշներին՝ կարդալով  տեղեկությունները: Մենք միշտ աջակցում ենք նման նախագծերին, և մեր դռները բաց են բոլոր արվեստագետների համար»,- նշեց Երևանի մետրոպոլիտենի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Բաբկեն Սեդրակյանը:

Ցուցադրության բացմանը ներկա էր նաև ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Արա Խզմալյանը, որի համոզմամբ՝ դժվար է գտնել որևէ տեղ, ուր մարդկային այդքան մեծ հոսք լինի: «Հույս ունեմ, որ այս ցուցահանդեսը շատ ավելի մեծ ու երկարատև գործընթացի մեկնարկն է: 2023-2024 թվականներին նշանավոր իրադարձությունների, նշանավոր արվեստագետների հոբելյաններ կան. կարծում եմ՝ կարող ենք որոշ ժամանակով մետրոպոլիտենի յուրաքանչյուր կայարան պայմանաբար անվանակոչել նրանց անուններով ու ներկայացնել մեծերի կյանքին ու գործունեությանը նվիրված ցուցադրություններ»,- շեշտեց փոխնախարարը:

Ըստ նրա՝ մշակույթը պետք է դուրս գա թանգարանների պահոցներից, ցուցասրահներից և պետք է մտնի մարդկանց կենցաղ, առօրյա: Հաճախ դժգոհում ենք, որ այս կամ այն վայրում հակամշակութային բովանդակությամբ պաստառներ կան և այլն. պետք չէ բողոքել, պետք է անել հակառակը: Պետք է դրական բովանդակությամբ հագեցնել մեր միջավայրը»,-շեշտեց Խզմալյանը:

Փոխնախարարն անդրադարձավ նաև սահմանային լարվածության պայմաններում կազմակերպվող մշակութային միջոցառումներին և նշեց, որ լարվածությունն ազդում է հանրային տրամադրությունների վրա, իսկ մշակութային նախաձեռնությունները, համերգները, ներկայացումները պահանջում են լավ տրամադրություն, լավատեսություն: «Ցանկացած սահմանային ցնցում անմիջապես իր ներգործությունն է ունենում հանդիսատեսի հաճախելիության վրա, բայց մեր ենթակայությամբ գործող բոլոր կառույցներին հրահանգել ենք՝ միայն ամենախիստ լարվածութան դեպքում չեղարկել միջոցառումները, երբ զանգվածաբար հետ են վերադարձվում տոմսերը, ու հանդիսատեսի ներկայության լուրջ խնդիր կա: Անգամ 20 հանդիսականի ներկայության դեպքում միջոցառումը պետք է կայանա: Չպետք է թույլ տալ, որ հանրային կյանքը կաթվածահար լինի»,-եզրափակեց նա:

Հոբելյանական ցուցահանդեսը բացվեց Հայաստանի կոմպոզիտորների միության, Հայաստանի ազգային արխիվի, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության և Կարեն Դեմիրճյանի անվան Երևանի մետրոպոլիտենի ջանքերով:

19/10/22

  1. are
  2. increases
  3. has changed
  4. look
  5. has become
  6. include
  7. know
  8. have never met
  9. have lost contact
  10. are now able
  11. are connecting
  12. means
  13. need
  1. do you work, work, I’m working
  2. Do know, know
  3. Do live, I have lived
  4. is having, has
  5. Have emailed, am emailing
  6. have got, have got
  7. am looking, have looked
  8. see, haven’t seen
  9. am reading, have read, have read
  1. sounds
  2. Do you have
  3. don’t understand, do you mean
  4. am trying to download, doesn’t work, think, looks, causes
  1. comes
  2. is coming
  3. see, don’t agree
  4. are you thinking
  5. do you think
  6. imagine
  7. is having
  8. Does anybody have
  9. belongs
  10. tastes, looks
  11. am looking. Do you know
  1. seems
  2. prefer
  3. agree
  4. include
  5. increases
  6. are
  7. is
  8. make
  9. know
  1. had walked, realized, had left
  2. went, had finished
  3. was shining, were sitting
  4. was, went
  5. didn’t recognize, had met
  6. locked, had checked, had gone
  7. met, had been, were both studying
  1. were flying
  2. had been
  3. moved
  4. could
  5. was
  6. started
  7. had become
  8. spoke
  9. had landed
  10. started
  11. landed
  12. got off
  13. saw
  14. was

Design a site like this with WordPress.com
Get started